Szkolne nauczanie o naukowym odstępstwie od neodarwinizmu

Stephen C. Meyer

W swoim niedawno opublikowanym artykule opiniującym w Trends in Ecology and Evolution ^[1] Eugenie Scott i Glenn Branch argumentowali, że uczenie studentów o sporze naukowym na temat „słuszności ewolucjonizmu” jest „naukowo niewłaściwe i pedagogicznie nieodpowiedzialne”. Pisząc tak, Branch i Scott uznają, że przeprowadzili analizę krytyczną mojego stanowiska w kwestii nauczania ewolucjonizmu. Jednakże źle zdefiniowali używane przez siebie pojęcia, wskutek czego wypaczyli główne argumenty przemawiające na rzecz mojego stanowiska. Ja nie twierdzę, że uczniowie powinni się uczyć o naukowym sporze na temat słuszności ewolucjonizmu jako takiego, lecz należy ich poinformować o kontrowersjach naukowych wokół neodarwinizmu – dominującej od dawna teorii ewolucji.

Jestem współautorem niedawno opublikowanego dużego prawnego artykułu przeglądowego, ^[2] w którym argumentowałem za tą pedagogiczną propozycją. Jestem również współredaktorem recenzowanej książki na ten temat. ^[3] W książce tej rozwijam obszerny pedagogiczny, prawny i naukowy argument przemawiający za zapoznawaniem uczniów ze sporami naukowymi, dotyczącymi kluczowych twierdzeń neodarwinizmu, łącznie z twierdzeniem, że mechanizm doboru–mutacji może w pełni wyjaśnić powstanie projektu układów biologicznych. Scott i Branch nie wspominają o żadnej z tych prac, mimo iż współredaktor mojej książki, wybitny badacz darwinizmu John Angus Campbell, poprosił Scott o udzielenie krytycznej odpowiedzi na argumenty w tej książce zawarte, a ona odmówiła.

Zamiast rozpatrzyć argumenty z tych prac, Scott i Branch próbują utożsamić nasze stanowisko z kreacjonizmem naukowym i ze stanowiskiem ludzi zaprzeczających holokaustowi. Stale używają również pejoratywnego wyrażenia „antyewolucjonista”, gmatwając w ten sposób sprawę ^[4] i błędnie charakteryzując motywy i powody tych z nas, którzy chcą, żeby uczniowie wiedzieli o kontrowersjach naukowych związanych z aspektami współczesnego darwinizmu.

Scott i Branch przeczą istnieniu jakichkolwiek znaczących sporów naukowych na temat „słuszności ewolucjonizmu”. Jednakże uwiarygodniają oni swoje stanowisko za pomocą definicyjnej ekwiwokacji. Wszyscy szanowani naukowcy zgadzają się na to, że „ewolucja nastąpiła” – podkreślają Scott i Branch. Przytłaczające świadectwo empiryczne umacnia tę opinię. I – oczywiście – mają oni rację, jeśli utożsamiają „ewolucję” ze „zmianą w czasie” lub „pochodzeniem z modyfikacją” (do czego się przyznają, gdy zostaną przyparci do muru).

Tak – życie zmieniło się z upływem czasu. Ale, oczywiście, neodarwinizm twierdzi o wiele więcej. Głosi on w szczególności, że: (i) niekierowane procesy, głównie dobór naturalny działający na przypadkową zmienność, wystarczą do wytworzenia złożoności biologicznej; oraz (ii) wszystkie organizmy pochodzą od wspólnego przodka.

Scott sama przyznaje, że toczy się znacząca debata naukowa nad wystarczalnością mechanizmu neodarwinowskiego. Ostatnio na forum publicznym w Uniwersytecie w San Francisco przyznała również, że wielu biologów ewolucyjnych nie zgadza się obecnie w kwestii uniwersalnego wspólnego pochodzenia. Nasze stanowisko – wydawałoby się, że radykalne – jest takie, że uczniowie powinni być informowani o takich odstępczych opiniach i – ponadto – należy ich zapoznawać z powodami zwątpienia naukowców w pewne aspekty neodarwinizmu.

Scott i Branch przedstawiają nasze stanowisko w nieprawdziwym świetle, sugerując, że uzasadniamy je wyłącznie odwołując się do sprawiedliwości. Nauczanie uczniów o sporach naukowych jest w mniejszym stopniu kwestią sprawiedliwości (jeszcze mniej, niż chcieliby Scott i Branch, wiąże się to z uczuciami religijnymi) niż sprawą całkowitej jawności nauki. Uczniowie powinni wiedzieć na przykład, że wielu embriologów debatuje nad tym, czy różne klasy embrionów kręgowców są bardzo podobne do siebie podczas swoich najwcześniejszych stadiów rozwoju, ^[5] chociaż w licznych amerykańskich podręcznikach do biologii podczas przedstawiania idei ewolucji twierdzi się lub pokazuje coś przeciwnego (często stosuje się wprowadzające w błąd zdjęcia lub słynne niedokładne rysunki Haeckla). Uczniowie powinni też wiedzieć, że wielu naukowców kwestionuje obecnie możliwość ekstrapolowania procesów mikroewolucyjnych w celu wyjaśnienia innowacji makroewolucyjnych. Mówią oni również, że brak takiego mechanizmu pozostawia niewyjaśnionym powstanie głównych grup zwierząt, takich jak wielokomórkowce kambryjskie. ^[6]

Scott i Branch przyznają, że toczą się dysputy nad wystarczalnością mechanizmu neodarwinowskiego, lecz lekceważą je jako nie mające zbyt wielkich konsekwencji dla statusu współczesnej teorii ewolucji, tak jakby brak uznanego mechanizmu zmiany makroewolucyjnej stanowił niewielką lukę teoretyczną. Scott i Branch – zgodnie z tą logiką – muszą jednak bronić niekompletnego poglądu neodarwinowskiego na ewolucję.

Stephen C.  Meyer

Przypisy

^[1] E.C. SCOTT and G. BRANCH, „Evolution: What’s Wrong With «Teaching the Controversy»”, Trends in Ecology and Evolution 2003, vol. 18, s. 499-502.

^[2] D.K. DeWOLF et al., „Teaching the Origins Controversy: Science, Religion or Speech?”, University of Utah Law Review 2000, vol. 39, s. 39-110.

^[3] J.A. CAMPBELL and S.C. MEYER (eds.), Darwinism, Design and Public Education, Michigan State University Press, East Lansing 2003.

^[4] S.C. MEYER and M.N. KEAS, „The Meanings of Evolution”, w: CAMPBELL and S.C. MEYER (eds.), Darwinism, Design…, s. 135-156

^[5] M.K. RICHARDSON et al., „There Is No Highly Conserved Embryonic State in the Vertebrates: Implications for Current Theories of Evolution and Development”, Anatomy and Development 1997, vol. 196, s. 91-106.

^[6] J.W. VALENTINE, On the Origin of Phyla, University of Chicago Press 2003.

Źródło: Na Początku... Rok 13, styczeń-luty 2005, nr 1-2 (190-191), s. 49-52. (Stephen C. MEYER, „Teaching About Scientific Dissent from Neo-Darwinism”, Trends in Ecology and Evolution, marzec 2004, vol. 19, No. 3, s. 115-116, http://www.discovery.org/scripts/viewDB/filesDB-download.php?id=311. Za zgodą Autora z języka angielskiego przełożył Dariusz Sagan.)