Spis treści

Wstęp (11)

Rozdział 1. Spór ewolucjonizmu z kreacjonizmem - podstawowe pojęcia i definicje
 §1. Ewolucjonizm (21)
  A. O sensie słowa "ewolucja" (21)
  B. Przypadkowość procesów ewolucyjnych (28)
  C. Dominacja ewolucjonizmu (31)
 §2. Kreacjonizm (32)
  A. Kreacjonizm w sensie szerszym (niewłaściwym) (35)
   a) Dwa sposoby neutralizowania konfliktu wiary i nauki (36)
    alfa) Troskliwe oddzielanie nauki i religii (36)
    beta) Metaforyzacja tekstu biblijnego (40)
   b) Formy teistycznego ewolucjonizmu(46)
   c) Filozoficzno-teologiczna płaszczyzna sporu kreacjonistów z teistycznymi ewolucjonistami (55)
  B. Kreacjonizm w sensie węższym (właściwym) (62)
   a) kreacjonizm biblijny i kreacjonizm naukowy (65)
   b) creatio ex nihilo (69)
   c) kreacjonizm starej i młodej Ziemi (72)
     - Jak długo trwały dni z tygodnia stworzenia? (76)
     - Śmierć przed grzechem (81)
     - Czy Bóg jest oszustem? (83)
      - Wiek Wszechświata nie jest istotnym elementem doktryny kreacjonistycznej (87)
   d) teoria przerwy czasowej (89)
   e) kreacjonizm progresywny i kreacjonizm typu fiat (94)
   f) kreacjoniści progresywni, agnostyczni i "geologowie Potopu" w sprawie zapisu kopalnego (96)
   g) kreacjonizm neutralny i kreacjonizm apologetyczny (102)
 Aneks 1. Definicja kreacjonizmu (105)
 Aneks 2. Stanowiska w sporze ewolucjonizm-kreacjonizm (105)
 Aneks 3. Najważniejsze stanowiska w sporze ewolucjonizm-kreacjonizm (diagram) (109)
 Aneks 4. Klasyfikacja postaw kreacjonistycznych (schemat) (110)
 Aneks 5. Spis najważniejszych organizacji kreacjonistycznych (w porządku alfabetycznym) (111)
  A) W Stanach Zjednoczonych (111)
  B) W innych krajach (112)
  C) Kreacjonizm w Polsce (114)

Rozdział 2. Ewolucjonizmu bez Darwina?
 §1. Ewolucjoniści z wątpliwościami (121)
  David M. Raup (121)
  Niles Eldredge i Stephen Jay Gould (123)
  Colin Patterson i inni kladyści (124)
  Erik Nordenskiöld (130)
  J.C. Willis (130)
  C.P. Martin (132)
  W.R. Thompson (133)
  G.A. Kerkut (133)
  E.J.H. Corner (134)
  Andrée Tétry (135)
  Pierre Gavaudan (136)
  Norman Macbeth (137)
  Pierre-Paul Grassé (138)
  Ernest Chain (142)
  Michael Denton (142)
  Sşren Lşvtrup (145)
  George Gabor Miklos (147)
  Leslie Orgel i Gerald Joyce (149)
  Brian Goodwin (150)
  Fred Hoyle i N.C. Wickramasinghe (154)
  H.S. Lipson (157)
  S.M. Ulam (158)
  Marek Głogoczowski (160)
  Lee M. Spetner (161)
  Arthur Koestler (165)
  E.W.F. Tomlin (166)
  Francis Hitching (167)
  Gordon Rattray Taylor (170)
 §2. Nowa biologia? - Próba podsumowania (173)

Rozdział 3. Monizm czy pluralizm teoretyczny u podstaw współczesnej biologii?
 §1. Czy istnieje alternatywa dla ewolucjonizmu? (179)
 §2. Monizm czy pluralizm teoretyczny? (181)
  A. Metodologia monizmu teoretycznego (182)
   a) Warunek spójności rozważanych teorii i zasada względnej autonomii faktów (182)
   b) Idea fundamentu nauki (185)
   c) Dwujęzykowy model nauki (185)
   d) Teza o stabilności języka obserwacyjnego (185)
   e) Zasada niezmienności znaczeniowej (186)
  B. Pluralizm teoretyczny (186)
 §3. Kryzys ewolucjonizmu (188)
 §4. Ewolucjonistyczna indoktrynacja (194)
 §5. Krytyczne myślenie, epistemologia antyfundamentalistyczna, racjonalność (198)
 §6. Ewolucjonizm jako podstawa nowej cywilizacji? (199)

Rozdział 4. Niewspółmierność. Studium przypadku: kontrowersja ewolucjonizm-kreacjonizm
 §1. Niewspółmierność językowa (204)
  A. Rozmaitość definicji ewolucji (205)
  B. Gatunki a baraminy (208)
  C. Ewolucja a pochodzenie od wspólnego przodka (217)
 §2. Niewspółmierność metodologiczna (219)
  A. Spór o kryterium demarkacji (rys historyczny) (219)
  B. Spór o tautologiczność zasady doboru naturalnego (224)
   a) Celem teorii ewolucji jest wyjaśnianie adaptacji (225)
   b) Zasada doboru naturalnego jako tautologia (225)
   c) Karl Popper o tautologiczności zasady doboru naturalnego (229)
   d) Unikanie tautologii - adaptacja i przeżycie są odmiennymi pojęciami (231)
   e) Unikanie tautologii - partykularna stosowność (232)
   f) Unikanie tautologii - metafizyka (232)
   g) Unikanie tautologii - pojęcie różnicowego przeżycia (233)
   h) Teoria doboru naturalnego jako metafizyczny program badawczy (236)
  C. Spory o naukowość kreacjonizmu (238)
   a) Kreacjoniści nie prowadzą badań naukowych (239)
    - Publikacje kreacjonistów (240)
    - Oszustwa kreacjonistów (247)
     1. Afera Kuźniecowa (247)
     2. Przekręcanie cytatów i wyrywanie z kontekstu (249)
   b) Teorie kreacjonistyczne nie spełniają obiektywnych standardów metody naukowej
    - Cudy gwałcą prawa przyrody (253)
    - Kreacjoniści nie wyjaśniają przez odwołanie się do praw przyrody (254)
    - Kreacjoniści odwołują się do tego, co nieobserwowalne (255)
    - Teorie kreacjonistyczne nie są falsyfikowalne ani, ogólniej, testowalne (256)
    - Kreacjoniści nie przewidują nowych faktów (269)
    - Kreacjoniści koncentrują się na krytyce ewolucjonizmu i nie są zdolni do rozwiązywania problemów (270)
    - Kreacjonizm wywodzi się z Biblii, a nie z faktów (271)
     1. Wypowiedzi kreacjonistów i antykreacjonistów na temat roli Biblii w uprawianiu tzw. naukowego kreacjonizmu (271)
     2. Czy Biblia może być źródłem teorii naukowej? (272)
       Indukcjonizm (273)
       Czy nauka rozwija się indukcyjnie? (275)
       Realizm a instrumentalizm (276)
       Zakres teorii i obserwacji (277)
       Logiczna niezasadność i historyczna fałszywość indukcjonizmu (278)
       Rola pozaempirycznych czynników w rozwoju nauki (281)
       Paradoks dopasowywania krzywych (281)
       Paradoks "grue-bleen" (283)
       Jak powstają teorie naukowe? (284)
    - Kreacjoniści nie prezentują mechanizmu postulowanych przez siebie aktów stwórczych (285)
   c) Zakaz wyjaśnień nienaturalistycznych jest oczywisty lub jest powszechnie przyjętą konwencją (291)
 §3. Niewspółmierność ontologiczna (293)
  A. Naturalizm (293)
  B. Ewolucjonizm panteistyczny (302)
  C. Czy z ewolucjonizmem można połączyć filozofię teistyczną? (303)
 §4. Czy nauka może wykrywać w przyrodzie ślady rozumnej aktywności? (304)
 Podsumowanie (314)

Rozdział 5. Prawda w nauce (na przykładzie sporu ewolucjonizm-kreacjonizm)
 §1. Cele nieepistemiczne kreacjonizmu naukowego (319)
 §2. Religijny i społeczny aspekt sporu ewolucjonizmu z kreacjonizmem (321)
  A. Ateizm Darwina (321)
  B. Ateizm Thomasa Henry'ego Huxleya (333)
 §3. Dlaczego czynniki pozaempiryczne mogą wpływać na treść nauki? (335)
  A. Trend w XX-wiecznej filozofii nauki dotyczący roli filozofii w nauce (337)
  B. Jak czynniki pozaempiryczne mogą wpływać na treść nauki? (337)
 §4. Pozytywna rola czynników pozapoznawczych w nauce - performancyjny model wiedzy (338)

Dodatek. Jak nie należy polemizować z naukowym kreacjonizmem

 1. Ślepy zegarmistrz (351)
      Cel książki Dawkinsa (352)
      Mistrz technik propagandowych (352)
      Małe kroczki ewolucji czy duże skoki... wyobraźni? (359)
      Wnioskowanie o projekcie (362)
      Argument z niedoskonałości (363)
      Ewolucjonizm jako narzędzie walki z religią (366)
      Podsumowanie (368)

 2. Jak nie należy polemizować z naukowym kreacjonizmem (polemika z artykułem ks. Jacka Rodzenia) (369)
      Kreacjonizm a fundamentalizm (369)
      Pseudonaukowość kreacjonizmu (374)
      Pseudoteologia kreacjonizmu (378)
      Podsumowanie (383)

Zakończenie (385)

Bibliografia (389)

CZĘŚĆ DRUGA

 Nancy Pearcey, Ewolucjonizm po Darwinie (431)
  Pęknięcia w fasadzie (432)
  Ustąp, Darwinie (433)
  Ewolucjonizm minus mechanizm (435)
  Co zostało z ewolucjonizmu? (436)
  Przekonanie "każdego racjonalnego człowieka" (436)
  Zmiana - czy stworzenie ma statyczny charakter? (438)
  Zmienność - motor ewolucji? (438)
  Skamieniałości przejściowe - czy wystarczają? (440)
  Podobieństwo - wspólny przodek czy wspólny plan? (440)
  Mikrobiologia (441)
  Embriologia - naśladowanie dawnych stadiów? (442)
  Niedoskonałość - Bóg mógłby postarać się zrobić coś lepszego (443)
  Opowieść skamieniałości (443)
  Chodzi o materializm (444)
  Bibliografia (445)

Nancy Pearcey, Wpływ ewolucjonizmu na filozofię i etykę (445)
  Stabilność naprzeciw zmiany (448)
  Ewolucjonizm i filozofia: "wielkie konkluzje" Darwina (450)
  Ewolucjonizm a etyka (452)
  Czy istnieje "naturalna etyka"? (453)
  Przegrana bitwa? (454)
  Szkoły relatywizmu (455)
  Jesteście światłem świata (458)

 Phillip E. Johnson, Reguły rozumowania darwinizmu (460)

 Phillip E. Johnson, Głośna "herezja" w świątyni Darwina (473)
  Wolność akademicka? (474)
  Debata nad darwinizmem (475)
  Dystyngowany nihilizm (476)
  Co funkcjonuje, a co nie (477)
  Przemyśleć historię nauki (478)
  Niespodziewany opór (480)
  Mówić tak, by nas słuchano (480)

 Dean H. Kenyon, Kreacjonistyczne ujęcie pochodzenia życia (482)
 1. Wprowadzenie (482)
 3. Pochodzenie pierwszych żywych organizmów (483)
   Wprowadzenie (483b)
   Hipoteza Haldane'a-Oparina (484)
   Eksperymenty Millera (486)
   Pochodzenie informacji biologicznej (487)
   Co materia może, a czego nie może (489)
  3. Pochodzenie głównych typów organizmów (490)
   Wprowadzenie (490b)
   Dane kopalne (491)
   Teoria przerywanej równowagi (493)
  Dodatkowe świadectwo (494)
 4. Wniosek(495)

Michael J. Behe, Biologiczne mechanizmy molekularne. Eksperymentalne poparcie dla wniosku o projekcie (496)
  Od tłumacza (496)
  Wprowadzenie (497)
  Tryumf współczesnej biochemii (497b)
  Białka (500)
  Mechanizmy molekularne (504)
  Ciężar dowodu (507)
  Studia nad "ewolucją molekularną" (509)
  Wniosek (510)

Indeks rzeczowy (513)

Indeks nazwisk (526)